Antalya'nın yöresel zenginlikleri ve coğrafi işaret potansiyeli, Akdeniz Üniversitesi'nde düzenlenen "Antalya Coğrafi İşaretler Zirvesi"nde ele alındı. 8-9 Mayıs tarihlerinde gerçekleşen zirve, Akdeniz Üniversitesi Coğrafi İşaretler Uygulama ve Araştırma Merkezi (AciMER), Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜciTA) iş birliğiyle düzenlendi. Peki, zirvede hangi önemli konular konuşuldu ve Antalya için ne gibi kararlar alındı?
Coğrafi İşaretlerde Türkiye Gerçeği
Zirvenin ilk bölümünde "Coğrafi İşaretler ve Türkiye" konusu masaya yatırıldı. Türkiye'deki coğrafi işaret tescillerinin çoğunluğunun üretici olmayan kurumlarca alındığı ve üreticilerin sisteme yeterince dahil olamadığı vurgulandı. Bu durumun, sistemin işlerliğini olumsuz etkilediği belirtilirken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2019'da dile getirdiği "coğrafi işaret yönetişimi ve denetimi" konusundaki mevzuat değişikliğinin halen yapılmadığına dikkat çekildi. Katılımcılar, bu eksikliğin tescillerin hem ulusal hem de AB düzeyinde yeterli katma değeri oluşturamamasına neden olduğunu ifade etti.
Zirvede ayrıca, hızlı ve denetimsiz tescil süreçlerinin coğrafi işaretlerin itibarını zedelediği görüşü öne çıktı. Mevcut yapının yetersiz olduğu vurgulanarak, Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan bağımsız bir "Türkiye Coğrafi İşaretler Enstitüsü"nün kurulması önerildi. Bu enstitünün, coğrafi işaretlerin daha etkin bir şekilde yönetilmesi ve denetlenmesi için önemli bir adım olacağı belirtildi.
Antalya'nın Coğrafi İşaret Potansiyeli
Zirvenin ikinci bölümünde ise "Antalya ve Coğrafi İşaretler" konusu ele alındı. Antalya'nın yüksek coğrafi işaret potansiyeline rağmen yalnızca 19 ürüne tescil alabilmiş olması dikkat çekti. Bu performansın hem Türkiye ortalamasının hem de diğer Akdeniz kentlerinin gerisinde kaldığı ifade edildi. Antalya'nın turizmdeki güçlü konumunun, gastronomiyle desteklenmesi gerektiği belirtilerek, yemeklere yönelik yalnızca 5 ürünün tescilli olduğu ve bu sayının hızla artırılması gerektiği kaydedildi.
Bu çerçevede, Aralık 2024’te faaliyete geçen ve Akdeniz Üniversitesi Rektörlüğü, Antalya Valiliği ve ATSO tarafından desteklenen "Antalya Gastronomi Platformu"nun önemine dikkat çekildi. Platformun, Antalya'nın gastronomi alanındaki potansiyelini ortaya çıkarmak ve coğrafi işaretli ürün sayısını artırmak için önemli bir rol oynayacağı vurgulandı.
Antalya Modeli Oluşturulacak
Zirvede, Antalya’daki tüm kurum ve kuruluşların bu çalışmalara destek vermesiyle "Coğrafi İşaretlerde Antalya Seferberliği"nin başlatılması ve Türkiye’ye örnek olacak bir "Antalya Modeli"nin oluşturulması kararlaştırıldı. Bu modelin, coğrafi işaretlerin etkin bir şekilde yönetilmesi, üreticilerin sisteme dahil edilmesi ve yöresel ürünlerin katma değerinin artırılması konularında önemli bir örnek teşkil etmesi hedefleniyor.
Antalya Coğrafi İşaretler Zirvesi, kentin yöresel zenginliklerini koruma altına almak ve ekonomik değerini artırmak için önemli bir adım oldu. Zirvede alınan kararların hayata geçirilmesiyle Antalya'nın coğrafi işaretli ürün sayısı artacak, yöresel üreticiler desteklenecek ve kentin turizm potansiyeli daha da yükselecek. Antalya Modeli'nin Türkiye'ye örnek olmasıyla, diğer şehirlerin de yöresel ürünlerini koruma altına alma ve ekonomik kalkınmalarına katkı sağlama konusunda teşvik edilmesi bekleniyor.
