Türkiye'de yaşanan son zirai don felaketi, tarım sektörünü derinden etkiledi ve beraberinde ekonomik endişeleri de getirdi. Özellikle kayısı, fındık, üzüm gibi önemli ihraç ürünlerinde yaşanan kayıplar, hem çiftçileri hem de ülke ekonomisini olumsuz etkileyecek gibi görünüyor. Bu durum, iklim değişikliğinin tarım üzerindeki yıkıcı etkilerini bir kez daha gözler önüne sererken, alınması gereken önlemleri de acil bir şekilde gündeme taşıyor.

Zirai Donun Tarıma Etkileri

Zirai don, tarımsal üretimi doğrudan etkileyen ve ciddi ekonomik kayıplara neden olan bir doğa olayıdır. Bitkilerin özellikle çiçeklenme ve meyve verme dönemlerinde yaşanan ani sıcaklık düşüşleri, ürünlerin zarar görmesine ve verim kayıplarına yol açar. Türkiye gibi tarım sektörünün önemli bir yere sahip olduğu ülkelerde, zirai donun etkileri sadece çiftçileri değil, aynı zamanda tüketicileri ve ülke ekonomisini de olumsuz etkileyebilir.

• Üretim Kayıpları: Zirai don, bitkilerin hücrelerinde buz kristallerinin oluşmasına neden olarak dokuların zarar görmesine yol açar. Bu durum, çiçeklerin ve meyvelerin dökülmesine, dolayısıyla da ürün kaybına neden olur.
• Kalite Düşüşü: Zirai don, ürünlerin kalitesini de olumsuz etkileyebilir. Don nedeniyle zarar gören meyveler, şekil bozukluklarına, renk değişimlerine ve tat kayıplarına uğrayabilir.
• Ekonomik Kayıplar: Zirai don, çiftçilerin gelir kaybetmesine, tarımsal ihracatın azalmasına ve gıda fiyatlarının artmasına neden olabilir. Bu durum, ülke ekonomisi üzerinde de olumsuz etkilere yol açabilir.

Hangi Ürünler Etkilendi?

Son yaşanan zirai don olayından en çok etkilenen ürünler arasında fındık, kayısı, üzüm, zeytin, incir, limon ve narenciye gibi önemli ihraç kalemleri yer alıyor. Özellikle fındık üretiminde yaşanan kayıplar dikkat çekici. Ordu'da 500 metre rakımın üzerindeki arazilerde %100'e varan hasarlar meydana gelirken, Giresun'da da benzer oranlarda kayıplar yaşandı. Bu durum, Türkiye'nin fındık ihracatında önemli düşüşlere neden olabilir.

Çözüm Ne Olmalı?

Zirai donun tarım üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için çeşitli önlemler alınabilir. Bu önlemler arasında:

• Erken Uyarı Sistemleri: Zirai don riskini önceden belirleyerek çiftçilerin önlem almasını sağlayan erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması önemlidir.
• Don Önleme Yöntemleri: Su püskürtme, dumanlama, örtüleme ve ısıtma gibi don önleme yöntemlerinin kullanılması, bitkilerin zarar görmesini engelleyebilir.
• Sigorta Sistemleri: Tarım sigortası sistemlerinin yaygınlaştırılması, çiftçilerin zirai don nedeniyle uğradıkları zararları telafi etmelerine yardımcı olabilir.
• İklim Değişikliği ile Mücadele: İklim değişikliğinin tarım üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için sera gazı emisyonlarının azaltılması ve sürdürülebilir tarım uygulamalarının teşvik edilmesi önemlidir.

Zirai don felaketi, tarım sektörünün kırılganlığını bir kez daha ortaya koydu. İklim değişikliğinin etkileriyle birlikte bu tür doğal afetlerin sıklığı ve şiddeti artarken, tarım sektörünün bu tür risklere karşı daha dirençli hale getirilmesi büyük önem taşıyor. Devletin çiftçilere yönelik desteklerinin artırılması, sigorta sistemlerinin yaygınlaştırılması ve iklim değişikliğiyle mücadele için somut adımlar atılması, tarım sektörünün sürdürülebilirliği için hayati önem taşıyor. Aksi takdirde, zirai don gibi doğal afetlerin ülke ekonomisi üzerindeki olumsuz etkileri giderek artabilir.